Hai mươi năm qua, Federer được ngưỡng mộ và tôn sùng bởi hàng triệu NHM cuồng nhiệt trên toàn thế giới. Các chuyên gia cũng vô cùng ưu ái anh, họ mê mẩn những điệu nhảy vương giả của Federer và yêu thích thái độ của anh khi thi đấu cũng như ở ngoài đời.
Lịch sử thể thao thế giới không thể giải thích được hiện tượng này; một báo cáo dữ liệu hay một danh sách các kỷ lục chỉ có thể cho thấy một phần sức mạnh thực sự của Federer.
Câu chuyện của anh là một điều phi thường.
Người được chọn
Trong lịch sử, chúng ta có thể bắt gặp những hiện tượng khó giải thích được, ví dụ như khi một quốc gia có ít truyền thống thể thao lại tạo ra một nhà vô địch.
Chúng ta không biết liệu cơn bão Scandinavi có ảnh hưởng trực tiếp tới Thụy Sĩ hay không, nhưng trong những năm 1990, quốc gia này đã có hai tay vợt lọt top 10 trong BXH nam và một nhà vô địch rất trẻ, Martina Higgins, chiếm giữ ngôi đầu BXH quần vợt nữ.
Trên mảnh đất màu mỡ này, phép màu đã diễn ra. Mang trong mình hai dòng máu Thụy Sĩ và Nam Phi/Afrikaner, Federer cũng đại diện cho sự giao thoa giữa hai châu lục.
Khi Federer lên chuyên nghiệp, vào tháng 7 năm 1998, anh được đánh giá là một tay vợt đầy tiềm năng, mặc dù rõ ràng là anh vẫn chưa hoàn thiện và khó tránh khỏi thất bại.
Federer bắt đầu được mọi người chú ý đến vào năm 2001, khi anh đánh bại Pete Sampras tại giải Wimbledon trong một trận đấu được coi là cuộc chuyển giao thế hệ. Thật không may, Federer đã không tận dụng nó.
Federer thực sự được công nhận khi anh giành được danh hiệu Grand Slam đầu tiên của mình, cũng tại Wimbledon (2003). Đây chính là bước ngoặt trong sự nghiệp của anh. Federer hai mươi hai tuổi giờ đã nhận thức rõ hơn về bản thân mình: tài năng là một món quà không thể vứt bỏ; trái lại, nó đòi hỏi một tinh thần trách nhiệm, vì bạn phải trau dồi nó để bộc lộ khả năng tốt nhất của mình. Đối với Federer, bước nhảy vọt này không thể bị hoãn lại. Anh muốn thống trị làng quần vợt thế giới, bằng cách lấp đầy khoảng trống mà các nhà vô địch vĩ đại của thập niên 90 để lại.
Khoảng thời gian từ 2003 đến 2007 là những năm khắc nghiệt nhất và đã biến Federer trở thành một trong những tay vợt vĩ đại nhất mọi thời đại. Anh nhận được nhiều lời mời từ các nhà tài trợ và phương tiện truyền thông. Federer nắm quyền tuyệt đối trên sân tennis và hào quang bất khả chiến bại của anh rõ ràng đến nỗi đối thủ dường như đã bị đánh bại trước cả khi trận đấu bắt đầu. Mỗi chiến thắng được coi là điều hiển nhiên, nó đơn thuần chỉ là một hình thức mà không cần bất cứ sự nỗ lực nào: sự thống trị của Federer như là một áng thơ hơn là một cuộc cạnh tranh.
Nhiều nhà bình luận nhận thấy rằng Federer không bao giờ đổ mồ hôi hay tỏ ra mệt mỏi trong các trận đấu, những người khác thì chỉ trích anh là “kẻ hủy diệt” vì sự thiếu vắng những đối thủ xứng tầm. Các đồng nghiệp, trong khi bắt tay vào cuối trận đấu, đều nói với Federer rằng đó thực sự là một vinh dự khi được thi đấu (và thua) trước anh.
Sau giai đoạn rất thành công này, giống như bất kỳ thiên sử thi khác, sẽ có những vấp ngã và những ngày khó khăn nhưng cũng có những sự hồi sinh bất ngờ.
Phép màu nghệ thuật
Tham dự một trận đấu của Federer như thể bước vào một thư viện đầy các tác phẩm kinh điển: bạn có thể cảm nhận sức nặng của lịch sử và được truyền lại truyền thống cao quý của quần vợt. Giống như là bạn đang trong một cuốn sách, lướt qua các trang thơ, bị mê hoặc bởi chất thơ, bị thôi miên bởi những cú đánh nhịp nhàng như những câu thơ có vần điệu.
Đây là nghệ thuật của Roger Federer: một điệu nhảy nhẹ trên cỏ, một bản nhạc được tạo ra từ những động tác và cử chỉ lặng yên đối nghịch với những cú đánh và sự phấn khích của đám đông. Chúng tôi gọi đó là quần vợt, Federer phải tuân theo các quy tắc và giới hạn của môn thể thao này, nhưng lối chơi của anh thì gần như là một trải nghiệm đầy tính nghệ thuật.
Tài năng của Federer được thể hiện qua một trạng thái cân bằng phi thường, một tỷ lệ hoàn hảo của sự linh hoạt và nỗ lực, những cú chạm và sức mạnh, kỹ thuật và tinh thần thể thao, phong cách và kết quả, sự thờ ơ và quyết tâm.
Không hề có sự gượng ép ở nhà vô địch này: một vóc dáng hơi săn chắc, một sự chuẩn bị phù hợp và không có những buổi tập quá mức. Biện pháp dễ nhất chính là tự tìm hướng đi cho chính mình.
Ngay cả sự thiếu quyết đoán và đa cảm của Federer trong những thời khắc quan trọng, như trong các trận đấu mà anh thua dù có điểm quyết định trước - trận đấu mới nhất tại Wimbledon vẫn là một ký ức cay đắng. Điều này dường như là một sự đối trọng với tài năng của anh: với một tâm trí vô cảm và một cánh tay vững chắc, Federer sẽ bất khả chiến bại, quá mạnh mẽ và hoàn hảo cho thế giới này. Do đó, cân bằng tự nhiên được bảo tồn.
Kẻ thù của anh hùng
Trong thiên anh hùng truyện của Federer, một đối thủ đã không còn. Chỉ có một con quỷ có thể khiến người anh hùng rơi vào tình thế nguy hiểm.
Rafael Nadal hiếu chiến và có ý chí mạnh mẽ, là một chiến lược gia trên sân đấu và ám ảnh với luyện tập. Tương tự như vậy, tài năng của Nadal được mài giũa với sự chăm chỉ tùy thuộc vào hoàn cảnh. Nadal là một trong những tay vợt có tính cạnh tranh nhất trong lịch sử thể thao.
Bất kỳ biên kịch nào cũng muốn tạo ra một đối thủ như vậy để đối nghịch với anh hùng. Hoàn toàn khác biệt về lối chơi và năng lượng, Nadal là nhân vật phản diện hoàn hảo cho Federer và NHM. Đối thủ này là người đầu tiên khiến chúng ta nghi ngờ sự bất khả chiến bại của người anh hùng, ác mộng đến là khi những thất bại của Federer trở thành lệ thường hơn là ngoại lệ. Anh dường như không thể tìm thấy chính mình, hoang mang trước sức mạnh của đối thủ trẻ.
Federer để mất ngôi vương của mình vào tay Rafael Nadal. Cuối cùng anh nhận thức được mình không phải là tay vợt giỏi nhất hay mạnh nhất thế giới. Bị đuổi khỏi Vườn Địa Đàng trần gian, anh buộc phải đối mặt với nỗi đau, và cả người hâm mộ của Federer, đã sốc và buồn cho thần tượng của họ. Họ gần như cho rằng những chiến thắng dễ dàng của những năm trước thực sự là do thiếu vắng các đối thủ xứng tầm.
Phải mất thời gian để thoát khỏi những cơn ác mộng nhưng cuối cùng Federer đã thiết lập một trạng thái cân bằng với đối thủ của mình.
Trò chơi, hoàng hôn, trận đấu
Roger Federer là một hiện tượng xuất hiện trong những năm 1990 cùng với sự hội nhập của thương mại thế giới và là nhân vật biểu tượng như Michael Jordan, Schumacher, Ronaldo de Lima và Lance Armstrong, những nhà vô địch quan trọng nhất thời kỳ đó. Giống như họ, anh thể hiện bản năng thống trị, khao khát kỷ lục và tính chuyên nghiệp cao, cũng như khả năng trở thành một thương hiệu thành công.
Tony Godsick, quản lý của Federer, cho biết về năng lực độc nhất của nhà vô địch người Thụy Sĩ trong kinh doanh thể thao, một thương hiệu có doanh thu rất phi thường. “Roger là một biểu tượng toàn cầu. Việc anh ấy là người Thụy Sĩ lại là điều khiến anh trở nên hấp dẫn đối với tất cả các công ty lớn. Thụy Sĩ là một quốc gia nhỏ với sự trung thành, sang trọng, đúng đắn và hoàn hảo. Bây giờ, cho dù anh ấy ở Pháp, Châu Á, Hoa Kỳ hoặc một nơi nào khác, anh ấy vẫn được chào đón như tại quê nhà. Nó giống như thể tính trung lập của Thụy Sĩ khiến anh ấy trở thành một công dân toàn cầu”.
Thật quá dễ dàng để ngưỡng mộ Roger Federer, một người đàn ông với đầy đức tính tốt và thành công. Lối chơi của anh và tính cách ngoài đời là quá sức quyến rũ. Hơn nữa, anh rất biết cách làm lu mờ kết quả thu được đằng sau vẻ đẹp của cử chỉ thể thao. Những người tìm kiếm sự hoàn hảo có thể cảm thấy chóng mặt khi một trận đấu hay và kết quả của nó được truyền đạt cùng một lúc.
Sự ngưỡng mộ này khơi dậy những ký ức, sự tiếc nuối cho một thời hoàng kim khi mỗi chiến thắng trông giống như một loại thuế thu được mà không cần bất kỳ nỗ lực nào và bất kỳ thất bại nào cũng được coi là một sự bất công, một chiến thắng của vật chất đối với tinh thần, của hương vị xấu hơn tinh chế.
Nhưng, hâm mộ Roger Federer có nghĩa là thừa nhận rằng nhà vô địch của bạn có thể không phải là người vĩ đại nhất từ trước đến nay, như nhiều lần truyền thông tuyên bố. Nó cũng có nghĩa là chứng kiến anh vấp ngã, chữa lành vết thương và làm điều kỳ diệu hồi sinh.
Điều đó có nghĩa là khóc vì chiến thắng của Federer trước Nadal tại Úc mở rộng 2017, vì nó đánh dấu sự phục hưng của anh.
Hiện tại các đối thủ cạnh tranh hơn và Federer sắp sửa phải chia tay quần vợt, khoảng cách giữa việc trở thành tay vợt chơi hay nhất mọi thời đại và một kẻ thua cuộc là rất sít sao và đau khổ như cú ghi điểm quyết định đảo ngược kết quả.
Nhưng câu chuyện về một nhà vô địch cũng đưa ra một bài học rất quý giá và để người hâm mộ phát triển thái độ hòa bình. Tranh luận về tay vợt giỏi nhất mọi thời đại hay số lượng các kỷ lục là vô ích. Người mạnh hơn, nên có những gì anh đáng được nhận. Phá vỡ các kỷ lục không nên là một nỗi ám ảnh. Chúng tôi thấy biết ơn vì được sống trong kỷ nguyên của Roger Federer.
QUỲNH TRANG
