Xe hybrid vẫn đang giữ chắc chiến thắng trước các mẫu xe điện tại thị trường ô tô lớn thứ hai thế giới.
Theo CNBC, khi đến Mỹ vào thời điểm giao giữa hai thế kỷ, xe hybrid được coi là bước tiến cách mạng hướng tới một tương lai ít ô nhiễm hơn. Đây không hẳn là những mẫu xe xa xỉ hay lạ mắt, nhưng những ngôi sao Hollywood rất yêu thích hình ảnh “xanh” của nó, trong khi người tiêu dùng có túi tiền eo hẹp thích thú với khả năng tiết kiệm nhiên liệu của nó vào thời điểm giá xăng dầu đang trên đà chạm mức cao kỷ lục.
Nhưng kể từ đó, xe thuần điện (EV) đã chiếm lấy sự chú ý, tiêu biểu với việc mẫu Tesla Model Y trở thành xe bán chạy nhất tại California. Trong khi xe điện giành hết “vinh quang”, công ty từng được ca ngợi vì tiên phong trong áp dụng xe hybrid đã nhận nhiều chỉ trích từ các nhóm hoạt động môi trường, do chậm chạp trong việc áp dụng xe điện và vận động chống lại các quy định nghiêm ngặt về khí thải.
Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, doanh số bán xe điện ở Mỹ đã giảm, thể hiện qua việc thời gian chờ (để bán một chiếc xe) chỉ là 25 ngày ở đầu năm 2023, tăng lên 72 ngày chỉ sau hơn một năm.
Trong khi đó, xe hybrid lại đang bán chạy hơn cả xe chạy bằng động cơ đốt trong truyền thống. Ngoài ra, doanh số bán ô tô hybrid cũng tăng nhanh gấp năm lần so với xe điện vào tháng 2/2024.
Các nhà sản xuất ô tô cuối cùng đã nhận ra điều này. Họ nhận ra rằng họ vẫn cần phải bán xe ở hiện tại, chứ không phải trong tương lai. Nhiều thương hiệu, bao gồm một số hãng đã đưa ra cam kết chuyển đổi hoàn toàn sang xe điện, giờ đây đang giảm sản xuất xe điện để ưu tiên cho xe hybrid.
Sự trỗi dậy của xe hybrid tại Mỹ
Vai trò của Toyota
Doanh số bán xe điện ở Mỹ đã có một năm kỷ lục vào năm 2023, với 1,2 triệu xe được bán ra.
Thị phần của chúng đang tăng, và sự tăng trưởng doanh số đang dần ổn định. Một trong những lý do các nhà sản xuất truyền thống chứng kiến sự chậm lại trong doanh số bán xe điện là do các đợt giảm giá mạnh tay của Tesla suốt năm 2023.
Nhưng các nhà sản xuất ô tô truyền thống vẫn bán được nhiều xe hybrid, đặc biệt là các mẫu tiêu chuẩn không cần cắm sạc. So sánh dữ liệu tháng 1/2023 và tháng 2/2024 cho thấy xe hybrid vẫn bán tốt hơn cả xe chạy bằng động cơ đốt trong và xe điện. Và công ty đi tiên phong trong việc kinh doanh loại phương tiện này hơn hai thập kỷ trước chính là Toyota.
Các nhóm ủng hộ xe điện và bảo vệ môi trường cho rằng hãng sản xuất ô tô lớn nhất thế giới đã vận động để làm chậm cuộc cách mạng xe điện mà bản thân họ bỏ lỡ. Mặc dù đã thử nghiệm với xe điện trước đó, công ty lâu nay vẫn cho rằng cầu nối tới xe thuần điện sẽ là một hành trình dài và phần lớn người tiêu dùng chưa sẵn sàng.
Tuy nhiên, vào năm 2021, công ty đã công bố kế hoạch ra mắt 30 mẫu xe điện cho tới năm 2030, với mục tiêu doanh số hàng năm là 3,5 triệu xe. Vào tháng 1/2023, Toyota đã đối mặt với những thách thức đến từ cổ đông, yêu cầu công ty phải làm nhiều hơn nữa để chống lại biến đổi khí hậu và thay đổi vị trí chủ tịch và của ông CEO Akio Toyoda. Cuối cùng, ý kiến này đã bị bác bỏ.
Tính đến đầu năm 2024, Toyota chỉ có hai mẫu xe điện với doanh số không mấy khả quan. Nhưng vào năm 2023, doanh số của xe hybrid và plug-in hybrid (hybrid cắm sạc) của họ đã tăng gần 28% so với năm trước. Chúng chiếm tỷ lệ khoảng 30% trong các sản phẩm của gã khổng lồ Nhật Bản.
Ông John Hollis, Phó chủ tịch Toyota Bắc Mỹ cho biết: “Không có gì thực sự thay đổi trong cách thiết lập kế hoạch sản phẩm của Toyota. Một năm trước, chúng tôi bị chế nhạo vì chậm chạp trong cuộc đua xe điện. Tuy nhiên, cho đến hiện tại, thứ Toyota nhận về lại là những lời chúc mừng. Điều đó cho thấy hãng không bị lung lay bởi bất kỳ yếu tố nào”.
Vì sao Ford và GM “quay xe” về phân khúc hybrid?
Đối thủ và đôi khi là đối tác của Toyota tại Mỹ, Ford, đã bán xe điện lâu hơn và với số lượng lớn hơn so với Toyota. Doanh số bộ đôi Mustang Mach-E và F-150 Lightning của họ đã tăng gần 18% vào năm 2023 so với năm trước. Mặc dù vậy, xe hybrid vẫn vượt trội hơn với mức tăng trên 25%.
CEO của Ford, Jim Farley, cho biết nhà sản xuất ô tô sẽ hoãn 12 tỷ USD đầu tư dự kiến cho xe điện và giảm sản lượng của dòng xe tải điện F-150 để ưu tiên cho phiên bản hybrid.
Vào đầu năm 2024, General Motors cho biết họ sẽ giới thiệu lại các mẫu xe hybrid có thể cắm sạc vào dòng sản phẩm tại Bắc Mỹ của mình. Nếu đánh giá tệp khách hàng cốt lõi của họ, có thể thấy vẫn còn nhiều người chưa có khả năng tiếp cận cơ sở hạ tầng sạc ở những nơi họ sống.
Vì vậy, nếu họ muốn tiếp tục trung thành với thương hiệu General Motors, sẽ dễ dàng hơn nhiều để bán những chiếc xe hybrid hơn là xe điện.
Vấn đề đối với xe điện
Các nhà sản xuất ô tô Mỹ đang chịu áp lực lớn để đáp ứng tiêu chuẩn nhiên liệu ngày càng chặt chẽ của chính phủ liên bang. Cụ thể, đội xe của một công ty phải đạt mục tiêu trung bình 58 dặm mỗi gallon (MPG - tương đương 4,06l/100km) vào năm 2032. Đây là mức cao hơn 18% so với quy định hiện tại là 49 MPG (tương đương 4,8l/100km) vào năm 2026.
EPA cũng đã ban hành tiêu chuẩn vào tháng 3/2024 yêu cầu từ 35% đến 56% xe tại Mỹ phải là xe chạy điện hoàn toàn vào năm 2032.
Với chi phí sinh hoạt ở Mỹ ngày càng tăng và giá xăng trung bình ở mức 3,5 đô la mỗi gallon, xe hybrid cung cấp một lựa chọn hấp dẫn cho nhiều người. Xe chạy bằng động cơ đốt trong đang mất thị phần, nhưng doanh số xe điện đang dần ổn định, không còn tốc độ “phi mã” như trước.
Jessica Caldwell, chuyên viên cấp cao tại công ty đánh giá ô tô Edmunds cho biết: “Hiện tại, khi chúng tôi phủ sóng xe điện tới thị trường đại chúng, khách hàng trở nên khó tính hơn rất nhiều. Họ đã ý thức hơn về giá cả, sản phẩm, đồng thời cũng có nhiều câu hỏi hơn. Tôi nghĩ điều đó sẽ thực sự làm giảm tốc độ chấp nhận xe điện trong một thời gian dài”.
Theo CNBC, xe thuần điện là lựa chọn hệ truyền động đắt nhất mà người dùng có thể mua vào đầu năm 2024. Xe hybrid cắm sạc cũng có mức giá gần như tương tự. Trong khi đó, xe hybrid truyền thống đang rẻ hơn tất cả, bao gồm cả xe chạy động cơ đốt trong.
Một yếu tố khác được khách hàng Mỹ cân nhắc đó là sự tiện lợi. Chẳng hạn, có nhiều người nói rằng, tôi chỉ không muốn phiền toái khi sở hữu một chiếc xe điện, hay tôi không cần phải học một hệ thống mới hoàn toàn để chỉ lái xe và đi đến những nơi tôi muốn đi. Yếu tố tiện lợi có thể hoàn toàn loại bỏ người tiêu dùng ra khỏi thị trường xe thuần điện.
Theo J.D. Power, 83% việc sạc xe điện hiện diễn ra tại nhà. Nhưng dữ liệu của đơn vị này cho thấy sẽ có một trong ba người mua xe không có sạc tại nhà hoặc không có khả năng lắp đặt.
Công ty đã tiến hành một loạt nghiên cứu về xe điện, bao gồm một cuộc khảo sát 30.000 người tiêu dùng ở tất cả 50 bang và thủ đô Washington D.C. Lý do phổ biến nhất khiến những người này quyết định không mua xe điện đó là thiếu sạc công cộng.
Các chủ sở hữu ô tô điện cho biết vấn đề sạc công cộng là khía cạnh gây khó chịu nhất của trải nghiệm sở hữu. Gần 20% thời gian, tài xế đến trạm sạc công cộng nhưng không thể sạc được (do trạm sạc bị hỏng hoặc không hoạt động).
Tương lai của ô tô điện tại thị trường Mỹ
Tuy rằng việc áp dụng ô tô điện đã gặp một số trở ngại, thực tế là không ai kỳ vọng nhu cầu sẽ giảm hoặc thậm chí ổn định mãi mãi ở mức hiện tại.
Trên toàn cầu, sản lượng xe thuần điện dự kiến sẽ tăng gấp đôi từ 13 triệu xe vào năm 2024 lên mức 35 triệu xe vào năm 2031, trong khi xe hybrid chỉ dự kiến tăng từ 13 lên 15 triệu. Ở Mỹ, xe điện sẽ chứng kiến sự tăng trưởng đáng kinh ngạc trong thập kỷ tới.
Bent Gruber, Giám đốc toàn cầu của J.D. Power cho biết: “Chúng tôi vẫn rất lạc quan về xe điện và hướng đi của thị trường. Nếu bạn nhìn vào những khoản đầu tư đã được thực hiện. vào việc điện khí hóa xe cộ bởi các nhà sản xuất, sẽ không có quá nhiều lo lắng về tương lai của xe thuần điện.
Theo CNBC, có một điều mà khách hàng cần phân biệt rõ: Xe hybrid truyền thống thực sự chỉ là một dạng xe xăng hiệu quả hơn được hỗ trợ bằng một pin và động cơ điện giúp giảm thiểu tiêu hao nhiên liệu.
Chúng cũng không cung cấp nhiều lợi ích của một mẫu xe thuần điện thông thường. Người dùng vẫn phải thay dầu, bảo dưỡng hệ thống động cơ đốt trong và mua xăng.
Về bản chất, điều các hãng xe đang làm là kết hợp hai công nghệ sản phẩm khác nhau (xe điện và xe xăng) thành một, nhưng nó không thể phục vụ tốt cho cả hai loại.
Gil Tal, một giáo sư tại đại học UC Davis, nhìn nhận xe hybrid cắm sạc ban đầu được coi là công nghệ cầu nối, một sự thỏa hiệp tạm thời sẽ lỗi thời khi xe điện cải thiện. Tuy nhiên, cho đến hiện tại, chúng được dự đoán có thể tồn tại lâu hơn nhiều, ít nhất là đối với 20 hoặc 30 phần trăm cuối cùng của thị trường không thể chuyển đổi hoàn toàn sang công nghệ thuần điện.
Thực tế, bang California, vốn đã lên kế hoạch cấm bán động cơ đốt trong vào năm 2035, vẫn cho phép 20% tất cả các xe mới bán sau thời điểm đó là xe hybrid cắm sạc.
Quốc Bình
