Quốc Bình
Các khảo sát và nghiên cứu mới chỉ ra rằng ô tô điện có thể sụt giảm nghiêm trọng về giá trị chỉ sau một năm lăn bánh, theo tạp chí WIRED.
Sự trượt giá của xe điện đang trở thành một chủ đề nóng hiện nay, và điều này có lý do chính đáng. Một mặt, thị trường xe cũ đang mang đến những cơ hội mua xe tuyệt vời, nhưng mặt khác, không thể không nhắc đến một vấn đề khó khăn là một số xe điện có thể mất đến một nửa giá trị chỉ trong một năm.
Việc ô tô mất giá ngay khi vừa rời khỏi đại lý không phải là điều mới mẻ, đặc biệt là với những mẫu xe đắt tiền. Nếu người dùng có kế hoạch giữ chiếc xe điện mới của mình trong thời gian dài, thì giá trị của nó sau một hoặc hai năm sẽ ít quan trọng hơn. Tuy nhiên, nếu họ chỉ muốn thử nghiệm chiếc xe điện đầu tiên của mình và nhận ra rằng phạm vi hoạt động hoặc cơ sở hạ tầng sạc tại đị phương không đạt yêu cầu, và muốn bán nó trong năm đầu tiên, khách hàng sẽ phải chuẩn bị cho việc chịu một khoản lỗ đáng kể.
Tạp chí WIRED đã cố gắng đưa ra cách tiếp cận cân bằng khi nghiên cứu về vấn đề này. Các tác giả sử dụng hai công cụ cho nghiên cứu. Đầu tiên là hệ thống thẩm định trực tuyến của Edmunds, một nguồn tài liệu của ngành công nghiệp ô tô Mỹ, và thứ hai là Cap HPI, một dịch vụ định giá xe tại Anh.
Anh
Những mẫu xe mất giá nhiều nhất
Phát hiện đầu tiên của WIRED đó là tại Anh, nhiều mẫu xe điện mới mất 50% giá trị trong 12 tháng đầu tiên.
Điều này không xảy ra với mọi chiếc xe điện, nhưng dữ liệu của Cap HPI được Parkers, một nguồn thông tin về ô tô uy tín tại Anh, cung cấp cho WIRED, cho thấy sáu mẫu xe điện khác nhau được dự đoán sẽ mất nửa giá trị sau 12 tháng (hoặc 10.000 dặm lăn bánh). Trong số này có Audi e-Tron GT, giảm 49% từ 107.675 bảng Anh xuống còn 54.700 bảng Anh, và Ford Mustang Mach-E, giảm 52% từ 59.325 bảng Anh xuống còn 28.575 bảng Anh.
Theo dữ liệu, một chiếc Polestar 2 cũng sẽ mất 52% giá trị ban đầu chỉ trong 12 tháng.
Tesla Model 3 có mức mất giá chỉ thấp hơn một chút, giảm 45% trong 12 tháng đầu tiên và 10.000 dặm, trong khi Porsche Taycan giảm 49% và Hyundai Ioniq 5 mất đúng nửa giá trị trong cùng thời gian. Những mức giá này đều được đưa ra dựa trên tham chiếu doanh số phiên bản tầm trung của mỗi mẫu xe, vì các yếu tố như kích thước pin, tùy chọn trang bị và thậm chí là màu sơn có thể ảnh hưởng đáng kể đến giá trị thanh khoản.
Phát hiện bất ngờ
WIRED đã đưa ra một sự thật bất ngờ về yếu tố ít ảnh hưởng đến giá trị bán lại của xe điện. Đó chính là số dặm đi được.
Nếu chiếc Polestar 2 được đề cập ở trên đã chạy 20.000 dặm trong năm đầu tiên thay vì 10.000—cao hơn mức trung bình hàng năm của Anh là 7.000—giá trị trao đổi ước tính của nó chỉ giảm thêm 975 bảng Anh, tương đương thêm 2% so với giá trị ban đầu.
Câu chuyện tương tự cũng xảy ra với Taycan. Phiên bản 4S với tầm hoạt động xa giảm từ mức giá niêm yết 100.200 bảng Anh xuống còn 50.700 bảng Anh trong 12 tháng đầu tiên và 10.000 dặm. Tuy nhiên, nếu nó đã chạy 20.000 dặm trong cùng một năm, giá trị của xe chỉ giảm thêm 2.650 bảng Anh. Sau hai năm và 20.000 dặm, nó sẽ có giá trị 44.175 bảng Anh, theo dữ liệu của Cap HPI.
Tuổi xe (sau 12 tháng đầu tiên) cũng có ảnh hưởng không đáng kể. Một chiếc Taycan chạy 10.000 dặm có giá trị 50.700 bảng Anh sau một năm, hoặc 46.600 bảng Anh sau hai năm.
Youtuber The MacMaster đã theo dõi sự giảm giá trị của chiếc Taycan hai năm tuổi của mình, từ giá mua mới 120.000 bảng Anh xuống còn mức định giá của đại lý Porsche là 44.650 bảng Anh vào tháng 3 năm nay, khiến anh rơi vào tình trạng “âm” vốn vì vẫn nợ khoảng 64.700 bảng Anh tiền trả góp cho chiếc xe điện này. Tệ hơn nữa, đại lý Porsche đưa ra định giá được cho là đã từ chối mua lại chiếc Taycan của anh.
Sự mất giá của Tesla Model 3 cũng chậm lại đáng kể sau năm đầu tiên. Dữ liệu của Cap HPI cho thấy một chiếc Model 3 Long Range đời 2023 sẽ giảm từ 50.000 bảng Anh xuống còn 27.550 bảng Anh sau một năm và 10.000 dặm lăn bánh, sau đó chỉ giảm thêm 2.500 bảng Anh sau hai năm và 20.000 dặm.
Khả năng của Tesla và các nhà sản xuất xe điện khác trong việc cập nhật và nâng cấp phần mềm trong nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm sau khi xe rời khỏi nhà máy có thể giúp nó ít bị trượt giá hơn. WIRED đã thấy Tesla có thể đưa ra các nâng cấp giao diện người dùng, và thậm chí bổ sung các tính năng hoàn toàn mới, thông qua việc cập nhật qua mạng (OTA). Một ví dụ khác xảy ra vào năm 2019, khi mà Jaguar đã đưa ra một bản cập nhật phần mềm được cho là sẽ tăng phạm vi hoạt động của chiếc I-Pace lên đến 8%. Vào năm 2022, Polestar 2 cũng bổ sung tính năng Apple CarPlay qua một bản cập nhật OTA miễn phí.
So sánh xe sử dụng động cơ đốt trong và xe điện
Như đã đề cập trước đó, sự mất giá đáng kể ngay sau ngày mua là điều thường gặp đối với chủ sở hữu xe. Tuy nhiên, câu hỏi được đặt ra là các mẫu xe điện sau một năm sử dụng sẽ như thế nào khi so sánh với các xe có động cơ đốt trong tương ứng? Và cụ thể hơn, điều gì xảy ra khi so sánh hai chiếc xe có cùng kích thước và giá cả từ cùng một nhà sản xuất?
Dữ liệu của Cap HPI đã đưa ra câu trả lời. Khi so sánh một chiếc Audi Q7 55 động cơ xăng với một chiếc Audi e-tron 55 SUV điện, cả hai đều một năm tuổi và đã đi 10.000 dặm, chiếc xe xăng có giá trị cao hơn 42% sau 12 tháng, mặc dù có giá thấp hơn khi mới mua.
Điều này cũng đúng với những chiếc xe có giá thấp hơn. Dữ liệu của Cap HPI cho thấy, sau ba năm và 30.000 dặm lăn bánh, một chiếc Volkswagen Golf động cơ xăng có giá cao hơn 46% so với một chiếc Golf điện.
Với xe cao cấp, dữ liệu của Cap HPI cho thấy các phiên bản 4S của mỗi chiếc Porsche Panamera và Taycan mất giá tương đương nhau trong hai năm và 20.000 dặm. Chiếc Panamera giảm từ 93.140 bảng Anh xuống còn 63.250 bảng Anh, trong khi chiếc Taycan giảm từ 84.030 bảng Anh xuống còn 53.000 bảng Anh.
Mỹ
Theo Edmunds, một chiếc Porsche Taycan Turbo 2022 với 10.000 dặm (thấp hơn mức trung bình hàng năm của Mỹ là 14.000) có giá trị khoảng 106.000 đô la vào tháng 7 năm 2024. Đó là mức khấu hao khoảng 50.000 đô la thấp hơn so với giá mua mới của xe, không bao gồm các tùy chọn bổ sung (những yếu tố làm tăng giá bán lẻ nhưng không ảnh hưởng nhiều đến giá trị bán lại).
Dữ liệu lịch sử của Edmunds cho thấy giá trị của xe tăng nhẹ từ 129.000 đô la lên gần 131.000 đô la từ tháng 8 đến tháng 10 năm 2023, nhưng đã giảm đáng kể kể từ đó.
Công cụ định giá cho biết: “Giá trị của chiếc xe này có khả năng giảm trong tháng tới.”
Mặc dù sự mất giá ban đầu không quá nghiêm trọng như ở Anh, nhưng người mua vẫn có cơ hội tìm được những cơ hội tốt để sở hữu xe với giá rẻ. Tạp chí WIRED đã tìm thấy một chiếc Taycan Turbo 2020 được nâng cấp đầy đủ với số ODO chỉ 5.000 dặm với giá 92.000 đô la—tiết kiệm được khoảng 86.000 đô la so với giá mua ban đầu.
Trong khi đó, một chiếc Polestar 2 Long Range 2023 với quãng đường lăn bánh 10.000 dặm có giá trị bán lại là 30.500 đô la, theo Edmunds. Con số này cho thấy mức giảm 20.000 đô la hoặc 40% so với giá bán lẻ ban đầu.
Hậu quả từ đại dịch Covid-19
Thị trường xe cũ đã bị đảo lộn sau đại dịch Covid-19, khi sản xuất chậm lại, các thành phần quan trọng như vi mạch trở nên khan hiếm, và giá xe cũ tăng. Theo iSeeCars, một công ty nghiên cứu ô tô tại Mỹ, những ảnh hưởng này vẫn còn hiện diện, và tất cả các loại xe đều giữ giá tốt hơn vào năm 2023 so với năm 2019. Trước đại dịch, trung bình một chiếc xe mất 50% giá trị trong năm năm, nhưng đến cuối năm 2023 con số này đã giảm xuống còn 38,8%.
Tuy nhiên, xe điện lại xuống giá nhanh hơn, mất trung bình 49,1% giá trị trong năm năm, theo phân tích từ hơn 1 triệu xe đời 2018 được bán trong giai đoạn từ 2022 đến 2023.
Một nghiên cứu vào tháng 6 năm 2024, cũng từ iSeeCars, phát hiện giá xe điện đã qua sử dụng đã giảm xuống dưới xe xăng lần đầu tiên. Sau khi phân tích hơn 2,2 triệu xe đã qua sử dụng từ tháng 5 năm 2023 đến tháng 5 năm 2024, iSeeCars nhận thấy giá trung bình của xe điện đã qua sử dụng đã giảm từ 41.000 đô la xuống còn 28.800 đô la, trong khi giá trung bình của xe xăng chỉ giảm nhẹ, từ 32.700 đô la xuống còn 31.400 đô la.
“Rõ ràng là những người mua xe cũ sẽ không còn trả giá cao cho xe điện, và thậm chí coi động cơ điện là yếu tố làm giảm giá trị, khiến chúng trở nên kém hấp dẫn—và kém giá trị hơn—so với các mẫu ô tô truyền thống,” Karl Brauer, một nhà phân tích từ iSeeCars cho biết.
Mặc dù pin xe điện đang dần cải thiện tuổi thọ, những câu chuyện khó tin về việc chúng mất giá trong năm đầu tiên vẫn còn. Ví dụ rõ ràng nhất mà WIRED từng thấy là một chiếc Mercedes EQE được sử dụng trong sáu tháng bởi tạp chí TopGear. Một cuộc gọi ẩn danh đến một đại lý Mercedes tiết lộ nó đã mất 40.000 bảng Anh giá trị chỉ trong ba tháng và 4.500 dặm lăn bánh. Điều đó tương đương với mức khấu hao lên tới 480 bảng Anh (tương đương 15,5 triệu đồng) mỗi ngày.
Dữ liệu của Parkers cung cấp cho WIRED một câu chuyện ít cực đoan hơn, nhưng vẫn cho thấy một chiếc Mercedes EQE 350 (bản giữa) được ước tính giảm từ giá bán lẻ 89.290 bảng Anh xuống còn chỉ 49.500 bảng Anh trong 12 tháng đầu tiên.
Nguyên nhân khiến xe điện mất giá nhanh hơn?
Theo WIRED, sự mất giá của xe không phải là điều mới mẻ, đặc biệt là ở phân khúc xe sang; bất kỳ ai đã bỏ ra sáu con số để mua một chiếc sedan hạng sang của Đức sẽ hiểu cảm giác này.
Thực tế, chi phí và các tùy chọn bổ sung cho xe điện thường cao hơn xe xăng, cùng với những lo ngại về phạm vi hoạt động và cơ sở hạ tầng sạc của xe điện khiến chúng nhanh mất giá. Bên cạnh đó, nếu xem xét tốc độ mà xe điện đang cải tiến với mỗi lần nâng cấp, khi các mẫu xe mới có thêm phạm vi hoạt động, hiệu suất và tốc độ sạc nhanh hơn so với các phiên bản trước đó thì việc mất giá là điều không thể tránh khỏi.
Ngoài ra, hiện tại nhiều chiếc xe điện đang chiếm sự quan tâm lớn về mức khấu hao là những sản phẩm công nghệ thế hệ đầu tiên. Dòng Porsche Taycan, Audi e-tron và Mercedes EQ đều là những nỗ lực đầu tiên của các nhà sản xuất lâu đời bị Tesla và gần đây là một loạt các nhà sản xuất giá rẻ đến từ Trung Quốc, vượt mặt. Chúng là “những chiếc iPhone không hỗ trợ 3G của thời đại” và hiện nay đã bị thay thế bởi các phiên bản nâng cấp đi xa hơn và sạc nhanh hơn.
Các khoản giảm giá trên xe điện mới cũng có ảnh hưởng đến thị trường xe cũ. Tesla nổi tiếng với việc điều chỉnh giá một cách thất thường, nhưng những thương hiệu khác cũng đã giảm giá gần đây.
WIRED đã tìm thấy các đại lý Porsche chính thức tại Anh cung cấp một số chiếc Taycan mới (nhưng thuộc thế hệ trước) với mức giảm giá 20.000 bảng.
Mặc dù sự mất giá diễn ra mạnh mẽ, doanh số bán xe điện vẫn đang tăng. Theo Hiệp hội các Nhà sản xuất và Kinh doanh Ô tô Anh (SMMT), trong tháng 7, xe điện chiếm 18,5% tổng số xe mới được bán ra tại Anh, tăng 18,8% so với năm trước, và đang bán chạy hơn xe hybrid plug-in với tỷ lệ 2:1. Theo Edmunds, 6,8% số xe mới bán ra tại Mỹ vào tháng 5 là xe điện hoàn toàn, gấp bốn lần so với xe hybrid plug-in.
Đối với những người mua có thể sạc xe tại nhà—và có thể tận dụng các ưu đãi—mua một chiếc xe điện mới vẫn có thể là một quyết định tài chính hợp lý, miễn là họ có ý định giữ nó trong thời gian dài. Mua xe trực tiếp, hoặc bằng khoản vay ngân hàng, và bán nó trong vòng 12 tháng sẽ có khả năng khiến người dùng chịu lỗ lớn.
Quốc Bình
